Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
İnsan resursları və elmmetrik məlumatlar bazası
Profil

Aysel Əhmədova

ANAS_1286
Elmi fəaliyyət
Qeyd: Elmi işlərin xülasələri əsasında süni intellekt (Gemini AI) tətbiqi ilə tərtib olunmuşdur
Ümumi xülasə (AI):
Aysel Əhmədova, Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Qədim dillər və mədəniyyətlər şöbəsində çalışan elmi işçidir. Onun elmi fəaliyyəti əsasən qədim türk dillərinin, xüsusilə Orxon-Yenisey yazıları və Qədim Uyğur dilinin tədqiqinə yönəlib. Google Scholar profilində 10 sitat, 1 H-indeksi və 27 nəşrə malikdir. Əhmədovanın tədqiqat maraqları arasında qədim türk dillərində söz yaradıcılığı, morfologiya, leksikologiya, söz birləşmələri və din-dil əlaqələri kimi sahələr daxildir. Onun əsas ekspertiza sahələri qədim türk yazılı abidələri, türk dillərinin tarixi, söz yaradıcılığı metodları və müqayisəli linqvistikadır. Əhmədova, Orxon yazılarında ara əklərinin, söz yaradıcılığının müxtəlif aspektlərinin, o cümlədən mürəkkəb sözlərin, söz ehtiyatının formalaşmasında məna dəyişikliklərinin rolunu, həmçinin Yenisey yazılarında saxta mürəkkəb sözlərin tədqiqinə dair elmi məqalələrin müəllifidir. Bundan əlavə, o, Qədim Uyğur mətnlərində, xüsusilə də Altun Yaruk kimi dini mətnlərdə təkrarların rolu və dini terminlərin təhlili ilə bağlı araşdırmalar aparmışdır. Əhmədovanın elmi fəaliyyəti, qədim türk dillərinin öyrənilməsi və bu dillərin tarixi və mədəni irsinin qorunub saxlanılmasına yönəlmişdir.
Aysel Ahmadova is a research scientist at the Department of Ancient Languages and Cultures of the Institute of Linguistics named after Nasimi. Her scientific activity is mainly focused on the study of ancient Turkic languages, especially the Orkhon-Yenisey inscriptions and the Old Uyghur language. She has 10 citations, an h-index of 1, and 27 publications on her Google Scholar profile. Ahmadova's research interests include word formation in ancient Turkic languages, morphology, lexicology, word combinations, and the relationship between religion and language. Her main areas of expertise are ancient Turkic written monuments, the history of Turkic languages, word formation methods, and comparative linguistics. Ahmadova is the author of scientific articles on the study of intermediate affixes in the Orkhon inscriptions, various aspects of word formation, including compound words, the role of semantic changes in the formation of vocabulary, as well as the study of pseudo-compound words in the Yenisey inscriptions. In addition, she has conducted research on the role of repetitions in Old Uyghur texts, especially religious texts such as Altun Yaruk, and the analysis of religious terms. Ahmadova's scientific activity is aimed at studying ancient Turkic languages and preserving the historical and cultural heritage of these languages.
Айсель Ахмедова - научный сотрудник Отдела древних языков и культур Института языкознания имени Насими. Ее научная деятельность в основном направлена на изучение древних тюркских языков, в частности, орхоно-енисейских надписей и староуйгурского языка. Она имеет 10 цитирований, индекс Хирша 1 и 27 публикаций в своем профиле Google Scholar. Исследовательские интересы Ахмедовой включают словообразование в древних тюркских языках, морфологию, лексикологию, словосочетания и взаимосвязь религии и языка. Ее основные области экспертизы - древние тюркские письменные памятники, история тюркских языков, методы словообразования и сравнительная лингвистика. Ахмедова является автором научных статей по изучению промежуточных аффиксов в орхонских надписях, различных аспектов словообразования, включая сложные слова, роли семантических изменений в формировании словарного запаса, а также изучению псевдосложных слов в енисейских надписях. Кроме того, она провела исследования роли повторов в староуйгурских текстах, особенно религиозных текстах, таких как Алтун Ярук, и анализа религиозных терминов. Научная деятельность Ахмедовой направлена на изучение древних тюркских языков и сохранение исторического и культурного наследия этих языков.
Tədqiqat maraqları (AI):
Qədim türk yazılı abidələri, Türk dillərinin tarixi, Söz yaradıcılığı metodları, Mətnşünaslıq, Müqayisəli linqvistika
İxtisas sahələri (AI):
Qədim türk yazılı abidələri, Türk dillərinin tarixi, Söz yaradıcılığı metodları, Mətnşünaslıq, Müqayisəli linqvistika
Şəxsi məlumatlar
Tam Adı:
Aysel Vidadi qızı Əhmədova
Elmi dərəcə:
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Elmi ad:
Təvəllüd:
Ünvan:
Telefon:
Email:
İş yeri məlumatları
Təşkilat / Şöbə:
Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu / Qədim dillər və mədəniyyətlər şöbəsi
Vəzifə:
Böyük elmi işçi
Əsas iş yeri:
Bəli
İşləmə müddəti:
1 Yanvar 2024 – H/h

Elmi işlərin siyahısı
İşin adı Jurnalın adı, Nəşriyyat, cild, N Müəlliflər İstinad sayı Nəşr tarixi Abstrakt və oxşar məqalələr
THE NAMES OF POSITIONS, RANKS AND TITLES IN THE OLD UYGHUR MONUMENTS Linguistic Researches /N: 3 Aysel Ahmadova 0 2023 Old Uyghur written monuments constitute an important … Old Uyghur written monuments constitute an important part of the Old Turkic texts. The vast Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
ANTITHESIS IN THE STORY EDGÜ ÖGLI TIGIN-AYÏGH ÖGLI TIGIN Linguistic Researches /N: 2 Aysel Ahmadova 0 2024 Edgü Ögli Tigin-Ayïgh Ögli Tigin is one … Edgü Ögli Tigin-Ayïgh Ögli Tigin is one of the Old Uyghur Buddhist monuments. This work is a chatik (jataka), ie, a religious story. As jatakas express religious ideas through stories, their language is simpler and more artistic. This monument which was translated from Chinese in the 10th century, was found in 1908 by Paul Pelliot and is currently in Paris, Bibliothèque nationale de France. The work is also known as Prince Kalyanamkara and Papamkara. The work is about the contrast between the good-minded son and the evil-minded son of a king. Edgü Ögli Tigin-Ayïgh Ögli Tigin is wholly formed with antithesis between two Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)

Tarix Ümumi Məqalə sayı Ümumi İstinad sayı h index i10 index
1 Noyabr 2025 27 10 1 0
1 Oktyabr 2025 27 10 1 0
1 Sentyabr 2025 27 10 1 0
1 Avqust 2025 27 10 1 0
1 İyul 2025 27 11 1 0
1 İyun 2025 27 10 1 0
1 May 2025 27 10 1 0
1 Aprel 2025 27 10 1 0
1 Mart 2025 27 10 1 0
1 Fevral 2025 24 9 1 0
1 Yanvar 2025 24 8 1 0
1 Dekabr 2024 24 8 1 0
1 Noyabr 2024 24 8 1 0
1 Oktyabr 2024 24 8 1 0
1 Sentyabr 2024 24 8 1 0
1 Avqust 2024 24 8 1 0
1 İyul 2024 23 7 1 0
1 İyun 2024 22 8 1 0

Content for WOS.
Elmi işlərin siyahısı
İşin adı Jurnalın adı, Nəşriyyat, cild, N Müəlliflər İstinad sayı Nəşr tarixi Abstrakt və oxşar məqalələr
Orhon yazıtlarında ara ekler TÜBAR /Cild: 41 səh: 25-47 Aysel Ahmadova 7 2017
Əlaqəli məqalələr(Google)
The relationship between deverbal nominals and participles in Orkhon Inscriptions Russian Linguistic Bulletin / Индивидуальный предприниматель Соколова Марина Владимировна /N: 2 (14) səh: 23-25 AV Ahmadova 1 2018 Inflection and derivation are two very different … Inflection and derivation are two very different processes in morphology. However, there are not strict distinctive features between them. Inflectional suffixes can be used for word-formation and vice versa even in the modern Turkic languages. Diachronic analysis of Turkic languages demonstrates transformation from grammatical to lexical suffixes. It is not the only possible process, because with the increasing productivity and the grammaticalization of meaning, derivational morphemes, especially suffixes making nominals from verbs in the language of Orkhon Inscriptions began to be used in verbal inflection in the modern Turkic. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Yenisey Yazıtlarında Yalancı Birleşik Sözcükler/Pseudo-Compound Words in Yenisei Inscriptions Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi /N: 61 Aysel AHMEDOVA 0 2024 Selçuk Türkiyat,(61): 191-209. Doi: 10.21563/sutad. 1302942 investigated … Selçuk Türkiyat,(61): 191-209. Doi: 10.21563/sutad. 1302942 investigated in the article. Definition of each type, their usage, opinions of various researchers about them and the characteristics distinguishing them from the genuine compound words will be focused on. The examples of hendiadys, composite names, numeral phrases and “compound verbs” in the Yenisey Inscriptions and the lines that they were used will be given. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Orhon-yeni̇sey yazitlarinda üçün son takisinin kullanimi Găgăuzia: limbă, istorie, cultură. səh: 85-92 Aysel Ahmedova 0 2024 As auxiliary elements are added to the … As auxiliary elements are added to the end of words according to the structure of Turkic languages, postpositions are very common here. Postpositions give a rich view with both the meanings they form and the words they are used together. The postposition üčün which is one of the most common postpositions in Old Turkic expresses the meaning of reason and it is varied for the parts of speech it is used and the inflectional suffixes added to them. The postposition üčün which is used after nouns without inflectional suffixes, genitive case of pronouns, and participles with possessive suffixes was used in different positions in Orkhon-Yenisey Inscriptions: 1. After nouns without inflectional suffixes: türk bodun üçün (Kül Tigin D 26-27), bäg ärdäm üçün (Elegesh 6). 2. After accusative case of nouns: säkiz adaklığ barımığ üçün (Begre 3). 3. After nouns with possessive suffixes: är ärdämim üçün (Begre 9), kaŋım üçün (I Chaa-Khol 3). 4. After predicative words (bar, yok): tört oğlum bar üçün (VIII Chaa-Khol 1), tägdük yok üçün (Bilge Kaghan D 28). 5. After nouns with the suffix-n (we can see the combination of a possessive suffix with the suffix of accusative case): ärdämin üçün (I Uybat 4), bädizin üçin (III Uybat 10). 6. After pronouns with the suffixes of accusative case: anı üçün (Bilge Kaghan D 28). 7. After adjectives without inflectional suffixes: tüzsiz üçün (Kül Tigin D 6). 8. After adjectives with possessive suffixes: bilgäsi üçün (Tonyukuk 48-49). 9. After adjectives with the suffix-n (we can see the combination of a possessive suffix with the suffix of accusative case, too): yablakının üçün (Kül Tigin D 24), küçligin üçin (I Tuva 4). 10. After participles without … Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
ALTUN YARUK’TA TEKRARLAR HUMANITAS-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi / Tekirdag Namik Kemal University /Cild: 12 /N: 23 səh: 1-20 Aysel Ahmedova 0 2024 Eski Uygurca metinlerin birçoğu dinî metinlerdir fakat … Eski Uygurca metinlerin birçoğu dinî metinlerdir fakat onlarda edebî özellikler de yaygın görülür. Altun Yaruk Sudur Budist çevreye ait Eski Uygur eserlerinin en büyüklerinden biridir. Bu eserde söz sanatlarına ve onlardan biri olan tekrarlara sıkça rastlanır. Tekrarlar Altun Yaruk’a edebî değer katar ve metinde bağdaşıklığı sağlar. Altun Yaruk’ta tekrarların farklı türleri yer alır: anafor (cümle başında sözcüklerin tekrarı), epifor (cümle sonunda sözcüklerin tekrarı), tekrardan oluşan ikilemelerin tekrarı, aynı sözcüğün farklı şekillerinin kullanımı, aynı kökten oluşan farklı sözcüklerin kullanımı, cümlenin veya onun belirli bir kısmının tekrarı, yardımcı sözcüklerin (sontakılar, bağlaçlar) tekrarı vs. Eserde gönderim ögesi olarak zamirler kullanılmak yerine, önceki sözcüğün doğrudan kullanımına baş vurulur. Altun Yaruk’ta neredeyse tamamı tekrardan oluşan metin parçaları da vardır. Araştırmanın amacı Altun Yaruk’taki tekrarları belirlemek, tekrarların farklı türlerini ve kullanım özelliklerini ortaya çıkarmaktır. Bunun için tekrarlar, onların türleri ve metinde bağdaşıklığın sağlanmasında tekrarların rolü gibi kavramlarla ilgili araştırmalara başvurulacak, Altun Yaruk’taki tekrar örnekleri incelenecek ve onların anlamları açıklanarak metnin oluşmasındaki görevleri ortaya çıkarılacaktır. Yazı Altun Yaruk’ta tekrarların çok yaygın olduğunu, bu tekrarların metinde bağdaşıklık sağladığını, metne şiirsellik ve ifade gücü kattığını, onu daha anlaşılır ve akılda kalıcı kıldığını savunmaktadır. Ayrıca Altun Yaruk’ta geçen tekrarların tesadüf eseri oluşmadığı, her birinin çevirmenin isteği ve kararı ile metne eklendiğini gösterecektir. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Unmarked Methods of Word Formation in Yenisei Inscriptions Path of Science /Cild: 9 /N: 10 səh: 1020-1025 Aysel Ahmadova 0 2023 Yenisey's inscriptions are important written sources of … Yenisey's inscriptions are important written sources of Old Turkic. Semantic change, conversion, derivation, and compounding are word-formation methods in the Yenisey inscriptions language. While derivation and compounding are marked methods of word formation where new words are made by adding new affixes or words, semantic change and conversion do not have these explicit means that define them. The last two methods are based on changing meanings or forms of words without adding any new morphemes. Various types of semantic change include metaphor, metonymy, generalization, specialization, amelioration, and pejoration. Among them, metaphor, specialization, amelioration, and pejoration can be seen in Yenisei inscriptions. The words teŋri'God', qara'ordinary people'and'cattle', örüŋ'silver things' are formed by semantic change. Changing the parts of speech to which the words belong is called conversion. The noun bäŋgü'memorial, inscription', the adverbs tükäti'totally', bašlayu'firstly, to begin with, beginning', üzä'above'and the functional parts of speech qata'times', birlä'with, together'are formed by conversion. Adjectives with the suffix-sïz can also become adverbs, including buŋusuz'without a grief, happily'. The research shows that although Turkic languages are agglutinative and possess many derivational suffixes, other word-formation ways do not need adding any new morphemes to words. The products of these methods are relatively few, but they are among the words used frequently. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
THE NAMES OF POSITIONS, RANKS AND TITLES IN THE OLD UYGHUR MONUMENTS Linguistic Researches /N: 3 Aysel Ahmadova 0 2023 Old Uyghur written monuments constitute an important … Old Uyghur written monuments constitute an important part of the Old Turkic texts. The vast Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Orxon abidələrinin dilində söz yaradıcılığı book səh: 304 Aysel Əhmədova 0 2023
Orxon abidэlэrindэ daxili obyektli feilhr TÜRK DİLLƏRİNİN VƏ ƏDƏBİYYATININ TƏDQİQİ VƏ TƏDRİSİNİN AKTUAL PROBLEMLƏRİ səh: 120-122 AV Əhmədova 0 2021 Орхонские памятники-один из древнейших письменных образцов тюркских … Орхонские памятники-один из древнейших письменных образцов тюркских языков. Их язык-один из основных источников изучения древнетюркского языка. В языке памятников, наблюдается употребление многих типов словосочетаний, а также внутренних объектных глаголов. Глаголы с внутренним объектом состоят из совместного употребления глагола с объектом из одного и того же корня. Хотя некоторые исследователи называют его «сложным глаголом», наличие ярких синтаксических связей между компонентами и возможность структурных изменений выводят их за пределы сложного слова. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
ОТНОШЕНИЯ МЕЖДУ ОТГЛАГОЛЬНЫМИ ИМЕНАМИ И ПРИЧАСТИЯМИ В ОРХОНСКИХ ПАМЯТНИКАХ Russian Linguistic Bulletin /N: 2 (14) 2018 səh: 22-24 АВ Ахмедова 0 2018 Словоизменение и словообразование-два различных процесса морфологии, но … Словоизменение и словообразование-два различных процесса морфологии, но у них нет строгих отличительных особенностей. Флективные суффиксы могут использоваться как для словообразования, так и для словоизменения в современных тюркских языках. Диахронический анализ тюркских языков иллюстрирует переход от грамматических суффиксов к лексическим. И это не единственный возможный процесс, с увеличением производительности и грамматикализации значений, словообразовательные морфемы, особенно суффиксы, образующие имена от глаголов в языке орхонских памятников, стали использоваться в глагольном словоизменении в современных тюркских языках. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Orhon Yazıtlarında Çatı Kavramından Bağımsız Olarak Fiilden Fiil Yapan Ekler IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu səh: 107-112 Aysel Ahmadova 0 2017
ORHON YAZITLARINDA ARA EKLER Türklük Bilimi Araştırmaları / Nazım Hikmet POLAT /N: 41 səh: 25-47 Arş Gör Aysel Ahmedova 0 2017 Bu yazıda Türk dillerinde yapım ve çekim … Bu yazıda Türk dillerinde yapım ve çekim ekleri arasındaki ilişki gözden geçirilecek ve bu ekler arasında ara ekler olarak isimlendirilecek olan başka bir ek grubunun da bulunduğu ileri sürülecektir. Burada ara ekler denildiğinde hem yapım hem de çekim eklerinin özelliklerine ve işlevine sahip eklerden söz edilecektir. Bu eklere isim soylu sözcüklerde +ki, +lığ, +sız ve +ça ekleri, fillerdeyse çatı ekleri dâhildir. Bu ekler yeni bir sözcük yapan ekler olarak görülmenin yanı sıra çekim ekleri olarak da nitelendiriliyor. Bu yazıda ara eklerin Orhon yazıtlarındaki durumu incelenecek, bu durum çağdaş Türk dilleriyle kıyaslanacak ve onların çağdaş Türk dillerindekinden farklı kullanım özellikleri üzerinde durulacaktır. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
One-sound morphemic elements in the base of the derivational suffixes in Orkhon Inscriptions Journal of Language and Cultural Education /Cild: 5 /N: 1 səh: 200-218 Aysel Ahmadova 0 2017 In this paper, the origin of Turkic … In this paper, the origin of Turkic derivational suffixes is discussed. It was noted that there are various approaches to this case, one of them being the theory of grammaticalization which suggests that Turkic derivational suffixes come from content words, while the other being based on the one-sound morphemic elements that are common to some derivational suffixes. The main one-sound formants in the language of Orkhon Inscriptions that we investigate are the elements-l,-g, and-m. The element-l occurs both in denominal and deverbal words, whereas the formants-g and-m are registered mostly in deverbal nominal words. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Compound and Pseudo-Compound Words in Orkhon Inscriptions Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken /Cild: 8 /N: 3 Aysel AHMEDOVA 0 2016 Compounding is one of the most productive … Compounding is one of the most productive ways of word-formation along with affixation in agglutinative languages. This is also true for modern Turkic languages. But in the language of Orkhon Inscriptions, the condition is different. There are very few compound words in Orkhon Turkic, most of them being proper names. But there are some phrases, including reduplicative words, composite names, numeral phrases and “compound verbs” that were considered as compound words by some researchers. The aim of this paper is to distinguish these pseudocompounds from genuine compounds and to suggest that even without those few genuine compounds Orkhon Turkic could function and express very different ideas. So we assume that agglutinative languages can function without compound words, because they have larger opportunities for affixation. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
From Infinitives to Deverbal Nominals in the Language of Orkhon Inscriptions IOSR-JHSS / IOSR /Cild: 21 /N: 8 səh: 17-21 Aysel Ahmadova 1 2016
Əlaqəli məqalələr(Google)
Orhon Yazıtlarının Söz Varlığının Oluşmasında Anlam Değişmelerinin Önemi VIII Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu səh: 106 Aysel Ahmedova 0 2015
Orxon abidələrində leksik-semantik yolla söz yaradıcılığı Journal of Qafqaz University, Philology and Pedagogy /Cild: 3 /N: 2 səh: 158-167 Aysel Əhmədova 0 2015
ORHON-YENİSEY YAZITLARINDA ÜÇÜN SON TAKISININ KULLANIMI book Ahmedova Aysel 0 0 The postposition üčün which is one of … The postposition üčün which is one of the most common postpositions in Old Turkic expresses the meaning of reason and it is varied for the parts of speech it is used and the inflectional suffixes added to them. The postposition üčün which is used after nouns without inflectional suffixes, genitive case of pronouns, and participles with possessive suffixes was used in different positions in Orkhon-Yenisey Inscriptions: 1. After nouns without inflectional suffixes: türk bodun üçün (Kül Tigin D 26-27), bäg ärdäm üçün (Elegesh 6). 2. After accusative case of nouns: säkiz adaklığ barımığ üçün (Begre 3). Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Yenisey Yazıtlarında Yalancı Birleşik Sözcükler Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi / Selcuk University /N: 61 səh: 191-209 Aysel Ahmedova 0 2024 Türkçenin tarihini öyrenmek için en önemli kaynaklar … Türkçenin tarihini öyrenmek için en önemli kaynaklar içinde yer alan Yenisey yazıtları, Eski Türkçenin söz varlığının araştırılması için de zengin dil malzemesi sunar. Söz varlığının oluşmasında büyük önem arz eden sözcük yapımı yöntemlerinden biri de birleştirmedir. Bu yöntemle ortaya çıkan birleşik sözcükler günümüz Türkçesinde çok yaygındır. Halbuki Eski Türkçe döneminde, özellikle de Yenisey yazıtlarında böyle bir yaygınlığı görmeyiz. Burada gerçekten birleşik sözcük olarak tanımlanabilecek sözlüksel yapıların sayısı azdır. Buna rağmen araştırmacıların birleşik sözcük olarak tanımladığı, fakat birleşik sözcüklerin özelliklerini (bütün bir anlamı ifade etme, biçim açısından birleşme, ses yapısı olarak sözlüksel bir birim oluşturma) taşımayan yapılara yazıtlarda çokça rastlanır. Bu yapıları yalancı birleşik sözcükler olarak adlandırabiliriz. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
NESİMÎʼNİN ŞİİRLERİNDEKİ ARKAİK TÜRK SÖZCÜKLERİ VE ONLARIN ESKİ TÜRK YAZITLARINDA KULLANILMASI KLASİK TÜRK EDEBİYATINDA YERLİLİK səh: 11 Aysel AHMEDOVA 0 0 Nesimî’yazı dilimizin tarihindeki yerine yüksek değer verilir. … Nesimî’yazı dilimizin tarihindeki yerine yüksek değer verilir. Bu konuda T. Hacıyev yazar:“13.-14. yüzyıllar yazı dili yalnızca zaman itibarile Nesimî döneminde son bulmaz, aynı zamanda bu dönemde dilin gelişiminde belirli nitelik gösteren nicelikler toplamı son bulur. Bu dönem sadece zaman okunda yukarı katı teşkil ettiği için değil, içerik ve nitelik açısından da dolgunluğa sahip olduğu için zirve seviyesine yükselir”(Hacıyev, 2012: 204). Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
TONYUKUK YAZITI’NDA GEÇEN BOY VE ULUS İSİMLERİ VE ONLARIN İFADE ETTİĞİ TARİHÎ OLAYLAR IX. ULUSLARARASI TÜRK DILI KURULTAYI səh: 63 Aysel AHMEDOVA 0 0 Tonyukuk Yazıtı verdiği tarihî bilgiler ve olaylara … Tonyukuk Yazıtı verdiği tarihî bilgiler ve olaylara farklı bakış açısı nedeniyle Orhon Yazıtları içinde özel bir yere sahip olmuştur. Bilge Tonyukuk Ikinci Göktürk Kağanlığı’nda önemli bir görev üstlendiğinden ve devletin güçlenmesinde etkili olmuş birçok olayda da yer aldığından kendi yazıtında Göktürk tarihine dair değerli bilgiler vermiştir. Bu tarihî bilgilerin aktarımında Göktürklerle ilişkide olan boy ve ulusların da isimleri çokça kullanılmıştır. Adı geçen yazıttaki boy ve ulus isimleri diğer Eski Türk yazıtlarındakine yakın olsa da diğer yazıtlardaki Uygur, Karluk vb. boyların isimleri burada yoktur. Bunun sebebi yazıtta Tonyukuk’un bizzat yer aldığı tarihî olayların ve bu olayların bağlı olduğu boy ve ulusların zikredilmesidir. Yazıtta en çok adı geçen ulus Tabğaçlardır. Burada Tabğaç adı ile o dönemde Çin’i idare eden Tang hanedanı anlatılır. Tarihî kaynakların verdikleri bilgilere göre Tabğaçlar yahut Topalar bozkır kökenli boylar olmuş, çok sonraki dönemde Çinlileşmiştirler. Tang Imparatorluğu’nun kökeninde de bu boylar durmuşlardır. Yazıtta bu ada geniş yer verilmesi Çin’in etrafındaki boyların iç işlerine karışma politikası ile bağlantılıdır. Tonyukuk Yazıtı’nda birçok Türk boyunun da adını görmekteyiz, örneğin, On Oklar, Türgişler, Dokuz Oğuzlar, Kırgızlar. Adı geçen boylar kağanlığın halkının önemli bir kısmını oluşturmakla çeşitli dönemlerde ona karşı isyanlar da başlarmışlardır. Tonyukuk Yazıtı Ikinci Göktürk Kağanlığı’nın kuruluş ve yükseliş dönemlerini anlatır. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Eski Uygur metinlerinde Çince kökenli dinî terimler IX. Uluslararası Türkoloji Kongresi səh: 20-22 A Ahmadova 1 2021 Eski Uygur metinleri arasında dinî içerikli olanlar … Eski Uygur metinleri arasında dinî içerikli olanlar (Manilik, Budacılık, Hristiyanlık vb.) çoğunluktadır. Bu da adı geçen metinlerde dinî terimlerin çokça kullanılmasına neden olmuştur. Başka dillerden geçen dinî terimler arasında Sanskrit ve Soğdca kökenli terimler daha çok olsa da Çince kökenli dinî terimler de vardır. Bu metinler arasında Çinceden Eski Uygurcaya çevrilmiş olanların varlığı Çince kökenli terimlerin kullanım nedenlerinden biridir. Eski Uygur metinlerinin bir kısmının Çinceden çeviri olmasına ve Çince ile ilişkinin kuvvetli olmasına rağmen Çince dinî terimlerin diğer dillerden geçenlere nazaran az olduğunu görmekteyiz. Çinceden çevrilmiş Budacılık içerikli metinlerde Çince kökenli terimler yerine Sanskrit kökenli terimler kullanılmıştır. Bu da Budacılığın terimlerinin orijinallerinin Sanskritçe olmasından kaynaklanır. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
CONVERSION AS A WORD-FORMATION PROCESS IN ORKHON INSCRIPTIONS Journal of Baku Engineering University səh: 24 Aysel AHMADOVA 0 0 This research is based on the language … This research is based on the language of Orkhon Inscriptions, and aims to analyze conversion as one of the productive word-formation processes in the synthetic languages, such as Orkhon Turkic. There were several ways of increasing vocabulary in Orkhon Inscriptions. In some of these ways, the change occurs inside the word itself, in its meaning and usage. This research helps to understand main features of conversion as a real wordformation process in these monuments. Not only notional, but also structural parts of speech were formed with conversion in Orkhon Inscriptions. Words with grammatical suffixes also transform from one part of speech into another. Some Turkic derivational affixes are formed with conversion. There are not many researches covering conversion in Turkic languages, that’s why investigation of this process is very important. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
ORHON YAZITLARINDAKĠ TÜREMĠġ SÖZCÜKLERĠN GÖKTÜRK HARFLĠ UYGUR YAZITLARINA YANSIMASI book Aysel AHMEDOVA 0 0 Ġkinci Göktürk Ġmparatorluğuna ait Orhon yazıtları ve … Ġkinci Göktürk Ġmparatorluğuna ait Orhon yazıtları ve Orhon-Uygur kağanlığı dönemine ait Eski Uygur yazıtları Türk dillerinin en eski yazılı örneklerindendir. Bu yazıtlar zengin söz varlığına sahiptir ki bunun da büyük bir kısmı çağdaĢ Türk dillerinde korunmuĢtur. Bu söz varlığına basit ve birleĢik sözcüklerin yanı sıra, türemiĢ sözcükler de dahildir. Sözcük türetme Türk dillerinde sözcük yapımının en yaygın yöntemidir. Bu durum Orhon ve Uygur yazıtları için de geçerlidir. Köktürklerden sonra hakimiyet baĢına geçen Eski Uygurlar onların alfabe ve yazı üslubunu benimsemiĢlerdir. Bu onların dilineve yapım ekleriyle türetilmiĢ sözcükler de dahil olmakla söz varlığına da yansımıĢtır. Buortak türemiĢ sözcükler sırasındaisimleri, sıfatları ve özellikle de fiilleri sıralayabiliriz. Eski Uygur yazıtlarındaki türemiĢ sözcüklerden bir kısmının kökleri ve eklerininOrhon yazıtlarında yer almasına rağmen bu sözcükler bir bütün olarak Orhon yazıtlarında geçmemiĢtir. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Yenisey abidələrində söz yaradıcılığı book səh: 190 Aysel Əhmədova 0 2024
ANTITHESIS IN THE STORY EDGÜ ÖGLI TIGIN-AYÏGH ÖGLI TIGIN Linguistic Researches /N: 2 Aysel Ahmadova 0 2024 Edgü Ögli Tigin-Ayïgh Ögli Tigin is one … Edgü Ögli Tigin-Ayïgh Ögli Tigin is one of the Old Uyghur Buddhist monuments. This work is a chatik (jataka), ie, a religious story. As jatakas express religious ideas through stories, their language is simpler and more artistic. This monument which was translated from Chinese in the 10th century, was found in 1908 by Paul Pelliot and is currently in Paris, Bibliothèque nationale de France. The work is also known as Prince Kalyanamkara and Papamkara. The work is about the contrast between the good-minded son and the evil-minded son of a king. Edgü Ögli Tigin-Ayïgh Ögli Tigin is wholly formed with antithesis between two Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
ESKİ UYGUR ÇEVİRİ METİNLERİNİN İSİMLERİ: ORİJİNALİ KORUMA VE DEĞİŞTİRME EĞİLİMLERİ ANTALYA BELEK ÜNİVERSİTESİ səh: 50 Aysel AHMEDOVA 0 0 Eski Uygur metinlerinin önemli bir kısmını dinî … Eski Uygur metinlerinin önemli bir kısmını dinî içerikli metinler, özellikle de Budizm konulu metinler teşkil eder. Bu metinlerin de çoğunluğu çevirilerden oluşur. Eski Uygurlar dinî öğretileri halka aktarmak ve yaygınlaşmasını sağlamak için Sanskritçe, Çince, Toharca ve Tibetçe gibi kaynaklardan çeviriler yapmışlardır. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)